Baarmoederhalskanker, of cervixcarcinoom, is een kwaadaardige tumor die ontstaat in de cellen van de baarmoederhals; specifieker het onderste deel van de baarmoeder dat in de vagina uitmondt. De belangrijkste oorzaak van deze kanker is een langdurige infectie met het humaan papillomavirus (HPV), een veelvoorkomend seksueel overdraagbaar virus.
Gevolgen van baarmoederhalskanker
In de vroege stadia veroorzaakt baarmoederhalskanker vaak geen symptomen, waardoor regelmatige screening cruciaal is. Naarmate de ziekte vordert, kunnen symptomen zoals abnormale vaginale bloedingen, pijn tijdens het vrijen en ongewone vaginale afscheiding optreden. Indien je dit niet tijdig behandelt, kan de kanker zich uitbreiden naar omliggende weefsels en organen. Dit bemoeilijkt de behandeling en vermindert de overlevingskansen.
Wat zijn de risicogroepen?
Iedereen die seksueel actief is, kan met HPV besmet raken. Bepaalde factoren verhogen uiteraard het risico op een persisterende HPV-infectie en het ontwikkelen van baarmoederhalskanker:
- Leeftijd: vrouwen tussen 35 en 64 jaar lopen een hoger risico.
- Roken: consistent roken verzwakt het immuunsysteem, waardoor het lichaam minder effectief HPV-infecties kan bestrijden.
- Verzwakt immuunsysteem: vrouwen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door een auto-immuunziekte, hiv-infectie of het gebruik van immunosuppressiva, hebben een verhoogd risico.
- Co-infecties: gelijktijdige infecties met andere seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals chlamydia of herpes, kunnen het risico verhogen.
Hoe verloopt een HPV-test?
De HPV-test is een moleculaire test die het genetisch materiaal (DNA) van hoog-risico HPV-typen detecteert in cellen van de baarmoederhals. Het wordt uitgevoerd op een vergelijkbare manier als het traditionele uitstrijkje:
- Afname van het monster: een arts of getrainde zorgverlener neemt met een borsteltje cellen af van de baarmoederhals.
- Laboratoriumanalyse: het monster wordt in het laboratorium geanalyseerd op de aanwezigheid van hoog-risico HPV-DNA.
- Resultaten:
- Negatief: geen hoog-risico HPV aanwezig. Het risico op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker is laag.
- Positief: hoog-risico HPV aanwezig. Verder onderzoek, zoals cytologisch onderzoek of colposcopie, is nodig om eventuele afwijkende cellen op te sporen.
De gevoeligheid van de HPV-test is hoger dan die van het traditionele uitstrijkje, wat betekent dat het beter in staat is om vrouwen te identificeren die risico lopen op het ontwikkelen van baarmoederhalskanker.
Wijzigingen in het screeningsprogramma binnen België
Vanaf 1 januari 2025 wordt in België de HPV-test de primaire screeningsmethode voor baarmoederhalskanker bij vrouwen tussen 30 en 64 jaar. Deze test zal om de vijf jaar worden aangeboden, in plaats van het driejaarlijkse uitstrijkje. Voor vrouwen tussen 25 en 29 jaar blijft het traditionele uitstrijkje de standaard, aangezien HPV-infecties in deze leeftijdsgroep vaak van voorbijgaande aard zijn.
Belang van screening
Regelmatige screening is essentieel voor de vroege opsporing van voorstadia van baarmoederhalskanker. Door tijdig afwijkingen te detecteren, kunnen behandelingen worden gestart voordat de aandoening zich ontwikkelt tot een invasieve kanker, wat de overlevingskansen aanzienlijk vergroot.
Bij twijfel over symptomen adviseren we jou om je arts zo snel mogelijk te raadplegen voor een test en eventueel bijkomend advies.